ناتوانی آزمون‌های آماری متعارف در ارزیابی فرضیاتِ علّی به شکل شرط لازم و شرط کافی

چکیده در علوم اجتماعی، بسیاری از فرضیات علّی به شکل شرط لازم و/ یا کافی وجود دارند. با توجه به اهمیت این فرضیات لازم است به چگونگی ارزیابی تجربی یا روش‌های آزمون آنها توجه شود. محققانی که فرضیات علّی به شکل شرط لازم و/ یا کافی را به صورت کمّی می‌آزمایند، معمولاً توجه ندارند که تکنیک‌های آماری‌شان برای آزمون این‌گونه فرضیات مناسب هستند یا خیر؟ از آنجا که کتاب‌های درسی در حوزة روش‌های آماری، به فرضیات شرط لازم و/ یا کافی و چگونگی آزمون آنها اشاره‌ای نکرده‌اند، محققان کمّی از همان رویه‌های متعارف آماری که برای فرضیات غیر شرط لازم و/ یا غیر شرط کافی به‌کار گرفته می‌شود، برای آزمون فرضیات شرط لازم و/ یا کافی استفاده می‌کنند. این مقاله نشان می‌دهد با توجه به ویژگی‌های فرضیات شرط لازم و/ یا کافی، رویه‌های متعارف آماری نمی‌توانند پاسخ‌های معتبری ارائه ‌دهند؛ به همین سبب ممکن است برای فرضیة شرط لازم و/ یا کافی در تحقیق تجربی، از داده‌هایی تأیید آماری به دست آوریم که یک مشاهدة ساده نشان دهد این داده‌ها از آن فرضیه حمایت نمی‌کنند.